7-Taklid Etmek
Ümmetlerin sapıklığının temelinde taklid vardır.
Nitekim Allah Teâlâ taklidi kötüleyerek şöyle buyurmuştur:
“Onlara,“Allah’ın indirdiğine ve rasule
gelin” denildiği zaman onlar, “Atalarımızı üzerinde bulduğumuz (yol) bize
yeter” demektedirler. (İyi ama) ya ataları hiçbir şey bilmemiş ve doğru yolu da
bulamamış idiyseler!” (maide 104)
“Ateşte yüzlerinin çevrildiği o gün,
“Keşke Allah’a itaat etseydik ve keşke Rasûle itaat etseydik” derler. Ve yine
derler ki ; “Rabbimiz! Biz, efendilerimize ve büyüklerimize itaat ettik; onlar
da bizi doğru yoldan saptırdılar.”(Ahzab
66-67)
“Onlar babalarını sapıklık üzere
buldular. Kendileri de onların izlerinden koşturuyorlar”(Saffât 69-70)
Ebu hureyre radıyallahu anh’den Rasulullah sallallahu
aleyhi ve selem şöyle buyurdu:
“Şayet Yahudi âlimlerden on tanesi bana
iman etseydi yeryüzündeki bütün Yahudiler bana iman ederlerdi.”1
Bu hadis, âlimleri delilsiz taklit ve taassup ile
bağlanmanın Yahudilerin bir özelliği olduğunu göstermektedir.
Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur:
“Rabbinden apaçık bir delil üzerinde
olan kimse, kötü ameli kendisi için süslenilen ve heveslerine uyan kimse gibi
olur mu?” (Muhammed 14)
“Oysa Allah’tan bir hidayet olmaksızın
kendi bâtıl hevesine uyan kimseden daha sapık kim vardır? Allah, zâlim olan
kimselere asla hidayet etmez.”(Kasas
50)
“De ki: Eğer sahiden doğru söylüyorsanız
delilinizi getirin.”(Bakara 111)
İbn Mes’ud radıyallahu anh şöyle demiştir: “Kişi
kendisini, yeryüzündekilerin tamamı küfre girse bile küfre .” girmeyecek şekilde
şartlandırsın. Sizden biriniz uydu/taklitçi olmasın.” Uydu nedir diye sorulunca
şöyle dedi:
“Ben insanlarla beraberim” diyen kimsedir. Şüphesiz
kötülük örnek alınamaz.”2
Yine İbn Mes’ud
radıyallahu anh dedi ki: “Sizden biriniz dininde bir kimseyi taklit
etmesin! Zira o iman etmişse iman etmiş, küfretmişse küfretmiş olur. İllede
birine uyacaksanız ölmüş olan sahabelere uyunuz. Zira hayatta olanın fitneye
düşmesinden emin olunamaz.”3
İbn Teymiyye şöyle demiştir: “Kötülenen taklid;
başkasının sözünü delilsiz olarak kabul etmektir.”4
İbn Abdilberr’in Camiu Beyani’l-İlm’de ve İbn
Kayyım’ın İ’lamu’l-Muvakkiin’de naklettikleri üzere, taklidin ilim olmadığında
ittifak edilmiştir.
İbn Kayyım rahimehullah şöyle demiştir: “Haram kılınan
taklit üç türdür:
Birincisi: Babaları taklid etmekle yetinerek Allah’ın
indirdiklerinden yüz çevirmek ve ona hiç bakmamaktır.
İkincisi: Taklid eden kimsenin, gürüşünü taklid ettiği
kimseyi bilmemesi.
Üçüncüsü: Hüccet ikamesi ve delilin ortaya çıkmasından
sonra buna aykırı olan görüşü taklid etmeye devam etmek.”5
1 Sahih. Buhârî (3941) Muslim (2793) Ahmed (2/246, 416)
2 Hasen
mevkuf. İbn Batta el-ibane (29) Ebu
Nuaym Hilye(1/136-137) İbn Hazm el-İhkam (6/293)
3 Sahih
mevkuf. Taberânî, (9/152) Beyhakî,
(10/116); Lalekâ’î, İtikâdu Ehli’s-sunne, (1/93); İbn Hazm, el-ihkâm, (6/255);
Ebu Nu’aym, Hilye, (1/136) İbnu’l-Cevzî, Safvetu’s-Safve, (1/421) Heysemi,
Mecma’u’z-Zevâ’id , (1/180).
* Huzeyfe
radıyallahu anh’den benzeri için bkz: Tirmizi,(3/146) ve Bezzâr, (2802).
4 El-Mecmu (4/197)
5 İ’lamu’l-Muvakkiin(2/187)